Ildefons Houwalt

Ildefons Houwalt (ur. 23 stycznia 1910 w Nikołajewsk nad Amurem, zm. 27 października 1987 w Poznaniu) – polski malarz, podporucznik kawalerii Wojska Polskiego.

Życiorys

Ildefons Houwalt urodził się 23 stycznia 1910 roku w Nikołajewsk nad Amurem, w rodzinie Bronisława, entomologa, i Marii z domu Abramienko. W 1918 roku powrócił z rodziną do Wilna. W latach 1925–1931 uczęszczał do Gimnazjum Zygmunta Augusta w Wilnie, m.in. z Antonim Gołubiewem i Czesławem Miłoszem.

Od 16 sierpnia 1930 roku do 30 czerwca 1931 roku był podchorążym Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu. Szkołę ukończył z 74. lokatą i odbył praktykę w 13 pułku Ułanów Wileńskich w Nowej Wilejce. W 1935 roku został mianowany podporucznikiem w korpusie oficerów rezerwy kawalerii.

W latach 1932–1936 odbył studia na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, studiując malarstwo monumentalne pod kierunkiem Ludomira Sleńdzińskiego. W czasie studiów został członkiem najstarszej polskiej korporacji akademickiej – Konwentu Polonia.

W 1934 roku ożenił się z Barbarą Szopówną, również absolwentką Wydziału Sztuk Pięknych USB. W 1935 roku urodziła się ich córka - Barbara Houwalt-Kostecka (malarka i poetka). W 1936 r. przystąpił wraz z żoną do Spółdzielni Pracy Artystów Wileńskich (SPAW), wykonujących zlecenia na prace architektoniczne oraz dekoracyjne wystaw i targów (celem Grupy było zebranie środków na wspólny wyjazd do Paryża). Brał udział w konkursach malarskich i rysunkowych. W 1938 roku podjął pracę w Zarządzie Miejskim w Grodnie na stanowisku referenta do spraw estetycznego porządkowania miasta.

W sierpniu 1939 roku został zmobilizowany i przydzielony do szwadronu kawalerii dywizyjnej nr 44 na stanowisko dowódcy plutonu. W szeregach tego pododdziału walczył w kampanii wrześniowej.

Po dostaniu się do niewoli do 1941 roku przebywał w obozie jenieckim w Radomiu. Powrócił do Wilna i rodzinnej posiadłości w Medynie, został żołnierzem Armii Krajowej. W 1941 roku wziął udział w zbiorowej wystawie plastyków wileńskich i uchodźców wojennych. W 1943 roku uczestniczył w wystawie absolwentów Wydziału Sztuk Pięknych USB, a dwa lata później w wystawie Związku Plastyków Republiki Litewskiej.

W wyniku akcji repatriacyjnej przeniósł się z żoną Barbarą Houwalt do Poznania (dzięki wsparciu prof. Wacława Taranczewskiego). Od 1946 roku brał udział w wystawach środowiskowych Poznania, został członkiem spółdzielni plastyków „Forma”. Do 1950 roku pracował jako grafik dla „Gazety Poznańskiej”, ilustrował także książki (m.in. Przygody Mata Moreli Włodzimierza Steyera). W 1947 roku wraz z Alfredem Lenicą i Feliksem Marią Nowowiejskim wystawiał swoje prace w Salonie Sztuk Plastycznych w Poznaniu. Wystawa ta, mająca stanowić przeciwwagę dla kapistów, została uznana ex post jako pierwsze wystąpienie grupy 4F+R (Forma, Farba, Faktura, Fantastyka + Realizm) i stanowiła pierwszą po 1945 roku w Wielkopolsce wystawę sztuki nowoczesnej. W 1949 roku wziął udział w II wystawie grupy 4F+R (do trzech niezależnych dołączyli: Tadeusz Kalinowski, Zygfryd Wieczorek, Fortunata Obrąpalska, Bolesław Schmidt, Julian Boss-Gosławski i Bazyli Wojtowicz).

Różnica zdań z A. Lenicą co do możliwości wspólnej realizacji programu, była przyczyną wystąpienia Houwalta z grupy 4F+R. W tym okresie malował przede wszystkim akwarele, gwasze i tempery.

W 1951 roku został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa Publicznego i spędził kilka miesięcy w więzieniu, czego efektem była rozwijająca się choroba i makabryczne sny, które go nie opuszczały aż do śmierci, a stanowiły jednocześnie inspirację dla jego twórczości. W 1954 roku otrzymał własną pracownię. Zajmował się przede wszystkim malarstwem olejnym, a następnie techniką dekalkomanii. Dopiero w 1961 i 1963 roku zdecydował się na wystawienie swojego cyklu obrazów olejnych. W 1966 roku na kolejnej wystawie indywidualnej w Poznaniu i Szczecinie zaprezentował wyłącznie tempery, wykorzystując efekt dekalkomanii.

Uznanie środowiska i krytyki pojawiło się w latach 70. XX wieku. W 1971 roku został laureatem Nagrody Miasta Poznania i Województwa Poznańskiego. Dwa lata później uzyskał nagrodę w I Ogólnopolskim Konkursie Malarskim im. J. Spychalskiego. Wystawiał swoje prace indywidualnie i zbiorowo w Poznaniu, Gdańsku, Białymstoku, Szczecinie, Kłodzku, Zielonej Górze, Warszawie, Essen i we Wrocławiu. Więzy przyjaźni łączyły go ze środowiskiem literacko-plastycznym m.in. z Edwardem Stachurą.

W 1977 roku, z okazji 40-lecia twórczości, Muzeum Narodowe w Poznaniu zorganizowało retrospektywną wystawę jubileuszową jego prac. W 1987 roku razem z córką Barbarą po raz ostatni wystawił swoje prace w BWA w Poznaniu i CBWA w Warszawie. Zmarł 27 października 1987 roku w Poznaniu. Został pochowany na Cmentarzu Junikowo w Poznaniu. Pośmiertne wystawy retrospektywne miały miejsce w 1991 roku w poznańskim BWA, w 2002 roku w Zamku w Kórniku i w 2008 roku w Muzeum Regionalnym w Wągrowcu.

W 1993 roku ukazała się książka poświęcona artyście autorstwa Teresy Kostyrko. W 2009 roku w Galerii Miejskiej "Arsenał" w Poznaniu miała miejsce wystawa retrospektywna, której towarzyszyła książka, będąca próbą nowego odczytania jego malarstwa.

Prace Ildefonsa Houwalta znajdują się w kolekcjach muzealnych polskich i zagranicznych. Począwszy do lat 70. XX wieku uznawany przez krytyków za czołowego w Polsce przedstawiciela malarstwa fantastycznego.

Ильдефонс Хувальт

Польский художник, улан, солдат Армии Крайовой.
Ильдефонс Хувальт (родился 23 января 1910 года в Николаевске на Амуре , умер 27 октября 1987 года в Познани ) - польский художник, младший лейтенант кавалерии Войска Польского.

[%D0%91%D0%B8%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%8F]

Ильдефонс Хувальт родился 23 января 1910 года в Николаевске-на-Амуре в семье энтомолога Бронислава и Марии, урожденной Абрамиенко. В 1918 году он вернулся с семьей в Вильнюс. В 1925–1931 гг. Посещал гимназию Зигмунта Августа в Вильнюсе, в т.ч. с Антони Голубевым и Чеславом Милошем .

С 16 августа 1930 г. по 30 июня 1931 г. он был курсантом Офицерского кадетского училища кавалерийского резерва в Грудзёндзе. Он окончил школу на 74-м месте и учился в 13-м Вильнюсском улане в Новой Вилейке . В 1935 г. был назначен подпоручиком в корпусе офицеров кавалерийского резерва [1] .

В 1932–1936 учился на факультете изящных искусств Университета Стефана Батория в Вильнюсе, изучая монументальную живопись под руководством Людомира Слендзинского . Во время учебы он стал членом старейшей польской академической корпорации - Polonia Convention .

В 1934 году он женился на Барбаре Шопувна , также выпускнице факультета изящных искусств USB. В 1935 году у них родилась дочь Барбара Хувальт-Костецкая (художница и поэтесса). В 1936 году вместе с женой он вступил в Кооператив Вильнюсских художников (SPAW), выполняя заказы на архитектурные и декоративные работы на выставках и ярмарках (целью группы был сбор средств для совместной поездки в Париж). . Принимал участие в конкурсах живописи и рисунка. В 1938 году он начал работать в Гродненской городской управе в качестве делопроизводителя по эстетическому оформлению города.

В августе 1939 г. был мобилизован и зачислен в кавалерийский эскадрон № 44 дивизии командиром взвода. Он воевал в сентябрьской кампании в рядах этого подразделения .

Попав в плен, он оставался в лагере для военнопленных в Радоме до 1941 года. Он вернулся в Вильнюс и свое родовое имение в Медине и стал солдатом Армии Крайовой. В 1941 г. участвовал в коллективной выставке художников Вильнюса и беженцев войны. В 1943 г. участвовал в выставке выпускников факультета изящных искусств УСБ, а через два года - в выставке Союза художников Литовской Республики.

В результате репатриации он и его жена Барбара Хувальт переехали в Познань (благодаря поддержке профессора Вацлава Таранчевского ). С 1946 года он участвовал в экологических выставках в Познани и стал членом художественного кооператива «Форма». До 1950 года работал графическим дизайнером в «Познанской газете», также иллюстрировал книги (в том числе « Приключения Маты Морели» Влодзимежа Штайера ). В 1947 году вместе с Альфредом Леница и Феликсом Марией Нововейски выставил свои работы в Салоне изящных искусств в Познани. Эта выставка, призванная уравновесить капистов , была признана ex post первым появлением группы 4F + R (Forma, Farba, Faktura, Fantastyka + Realizm) и была первой выставкой современного искусства в Великой Польше после 1945 года. В 1949 году он принял участие во второй выставке группы 4F + R (к трем независимым присоединились Тадеуш Калиновский , Зигфрид Вечорек , Фортуната Обрапальска , Болеслав Шмидт , Юлиан Босс-Гославский и Базили Войтович ).

Расхождение во мнениях с А. Леница о возможности совместной реализации программы стало причиной ухода Хувальта из группы 4F + R. В этот период он писал преимущественно акварелью, гуашью и темперой.

В 1951 году он был арестован Управлением общественной безопасности и провел несколько месяцев в тюрьме, что привело к развитию болезни и жутким сновидениям, которые не покидали его до самой смерти, и в то же время были источником вдохновения для его работы. В 1954 году у него появилась собственная мастерская. В основном он занимался масляной живописью, а затем техникой декальмании . Только в 1961 и 1963 годах он решил выставить свою серию картин маслом. В 1966 году на другой персональной выставке в Познани и Щецине он представил только темпера, используя эффект декальмании.

Признание общества и критика появились в 1970-е годы. В 1971 году он был удостоен премии города Познани и Познанского воеводства. Два года спустя он получил награду на I Национальном конкурсе польской живописи. J. Spychalski. Он выставлял свои работы индивидуально и коллективно в Познани, Гданьске, Белостоке, Щецине, Клодзко, Зелена-Гура, Варшаве, Эссене и Вроцлаве. Узы дружбы связывали его с литературными и художественными кругами, в т.ч. с Эдвардом Стахурой .

В 1977 году, к 40-летию его творчества, Национальный музей в Познани организовал ретроспективную юбилейную выставку его работ. В 1987 году вместе со своей дочерью Барбарой он последний раз выставлял свои работы в BWA в Познани и CBWA в Варшаве. Умер 27 октября 1987 года в Познани. Похоронен на Юниковском кладбище в Познани [2] . Посмертные ретроспективные выставки проходили в 1991 г. в BWA в Познани, в 2002 г. в замке Корник и в 2008 г. в Краеведческом музее в Вонгровце.

В 1993 году вышла книга о художнице Терезы Костырко. В 2009 году в городской галерее «Арсенал» в Познани прошла ретроспективная выставка, сопровождаемая книгой, которая стала попыткой нового понимания его живописи.

Работы Ильдефонса Хувальта находятся в музейных собраниях Польши и других стран. С 1970-х годов он был признан критиками ведущим представителем фэнтези-живописи в Польше.